Meneer de Burgemeester,
Mevrouw de vertegenwoordigster van de Minister,
Mevrouw Bortolotto,
Dames en Heren,
Feestelijke redevoering. Historische redevoering. Politieke redevoering.
Feestelijke redevoering omdat wij vandaag, van dag op dag, de derde verjaardag van
veneziaviva.be vieren, eerste en enige Belgische vereniging "voor Venetië".
Tot vandaag enige en volledig door privéfondsen gesteunde vereniging.
Vereniging gesticht op de feestdag van de Salute door de drie zuilen van de Tempel, namelijk
onze Voorzitster Carine CLAEYS die voor Javier SOLANA werkt en gespecialiseerd is in bijbels
Hebreeuws, onze Vice-Voorzitster Monique DECOSTER die haar kennis van
België en die van Venetië verenigt en, heel bescheiden, uw dienaar.
Eminente persoonlijkheden hebben het peterschap van de vereniging sinds de stichting al aanvaard.
Ik wil er hier maar twee vermelden : semioloog Umberto ECO en de oude Vice-President van de
Europese Commissie en Minister van Staat Etienne DAVIGNON.
Drie jaar reeds, zei ik, en meer dan 120 leden.
Twee te onderzoeken projecten :
- een met de Nationale Bank van België voor de ondersteuning van een economisch & monetair historische thesis
die een parallel trekt tussen de zecchine en de euro
- een met het Ministero per i Beni e le Attivita Culturali voor de restauratie van
"Visioni dell’aldilà" van Hiëronymus BOSCH voor het toekomstige museum GRIMANI.
Een ander project dat reeds aan de gang is, is het opstellen en de uitgave van een boek
dat de sporen van de Belgen in de Serenissima nagaat.
En twee reeds gerealiseerde projecten : datgene wat we in maart 2005 in de Biblioteca Marciana gevierd hebben,
de restauratie van het GRIMANI brevier ;
en datgeve wat we gisteren in San GIORGIO MAGGIORE ingehuldigd hebben en werd uiteengezet door onze
Voorzitster in aanwezigheid van een nieuwsploeg van de Belgische televisie. U vindt,
dames en heren journalisten, de Italiaanse uiteenzetting van onze Voorzitster daar, op de tafels.
Feestelijke redevoering dus vanwege de derde verjaardag.
Maar ook historische redevoering vanwege de vierhonderdste verjaardag, niet van een geboorte
maar van een strijd. Strijd waarin Venetië zich eens te meer in de avant-garde van Europa en de wereld situeerde.
Inderdaad, voor mij is 2006 niet het MOZART jaar, ookal aanbid ik de goddelijke componist, nocg het
jaar van REMBRANDT, ookam bewonder ik zijn spel van licht en donker.
Nee, voor mij is 2006 definitief het jaar van SARPI.
Paolo SARPI, Venetiaans monnik maar ook, en ook, brilliant theoloog en filosoof zoals u, Meneer de Burgemeester.
Paolo SARPI, uitmuntend anatomist, ontdekker van de circulatie van het bloed, en groot specialist van
mathematica en instrumentarium, wat hem de aanspreking "mio padre e maestro Sarpi" door Galileo GALILEI opleverde,
die zich hier in Venetië een de wetenschap wijdde met buitengewone vooruitgang.
Het jaar van SARPI dus want eind januari 1606, nu 400 jaar geleden, werd Paolo SARPI door de Venetiaanse Senaat aangeduid
om het verzet tegen Paus Paulus V aan te voeren en een strijd te voeren die de Serenissima zo
goed karakteriseert, de strijd van de scheiding van het tijdelijke en het spirituele. En al Paolo SAPRI zeker niet
de uitvinder is van het concept van scheiding van Kerk en Staat, hij is zeker de voorloper van een zekere vorm van
laïcisme, ookal bestond dat woord toen nog niet.
Daarin is hij vandaag, net als MOZART en REMBRANDT, totaal modern.
En die man, zijn ideën en zijn strijd, wil ik dit jaar eer betonen. Aan die filosofische en politieke les, actueler dan
ooit tevoren als we kijken naar de homilie van de Patriarch en Aartsbisschop van Venetië, Angelo SCOLA, tijdens
het Feest van de Verlosser !
Wat me brengt, u zal het al begrepen hebben, bij het derde en laatste deel van deze uiteenzetting, het meer
politieke gedeelte.
Politiek in de zin van "leven van de stad" want, sta mij toe, Meneer de Burgemeester, ik geloof dat een vereniging
"voor Venetië" zich niet mag beperken tot de rol van geldschieter voor restauraties van kunstwerken,
hoe belangrijk ook.
Ze moet zich volgens mij volledig inschrijven in het leven van de stad en inderdaad een kracht van
voorstel zijn.
Voorstel dus, zoals datgene wat we vandaag voor u doen, ruimte geven aan zij die ertoe hebben bijgedragen dat
Venetië een andere stad geworden is.
Aan hen die Venetië en haar doolhofachtige verwarringen beter hebben begrepen, waaruit men net als in een doolhof
niet kan ontsnappen tenzij in de hoogte.
Kortom, aan hen die ervoor zorgen dat Venetië soms in en soms buiten de wereld ligt,
dat ze soms "mundus alter" en soms stadslichaam, stadsziel en stadsgeest is.
Voorstel dus om een ruimte aan hen te wijden, want vandaag zijn zij de "arme ouders",
de "in de steek gelatenen" van deze stad.
Ik refereer hier uiteraard naar de filologen, poëten, schrijvers, journalisten, historici,
kabbalisten, esoteren, drukkers en andere uitgevers, kortom naar al deze eminente personen die
zich wentelen in de wereld van het onderzoek en het boek ... en die het geluk niet hebben gehad schilder te zijn !
Want ja, Venetië is vandaag goed museaal vertegenwoordigd, op elke hoek van elke straat (of beter gezegd van elk kanaal)
lopen we in de kerken, palazzi en musea langs schilderijen van TITIAAN, TINTORETTO, TIEPOLO en andere
van PINAULT of GUGGENHEIM. Dank voor en aan hen. Welke plek in Venetië verwijst daarentegen naar
Pietro BEMBO, dé vader van het gesproken Italiaans ? Waar wordt Aldo MANUZIO geëerd, drukker,
uitgever, vriend van ERASMUS ? En Leone de MODENA die niet minder dan 26 verschillende activiteiten beoefende ?
En Hugo PRATT, hier geschreven met 2 "T"'s ?
Ook de vrouwen zijn de "grote vergetenen" van het Venetië van vandaag.
Waar brengt men eerbetoon aan de joodse geletterde Sara COPPIO, aan de Directrice van het "Giornale Enciclopedico",
Elisabetta CAMINER en aan haar die zij "de grootste eer van de Adriatische oevers" noemde,
Caterina TRON ?
Waar zijn zij allen ? Welke plek heeft Venetië vandaag voorbehouden voor aan deze bewaarders van een
"Venetia sub rosa" ?
Zeker, hier of daar vind je een Casino di Spiriti dat een liefdadigheidsinstituut geworden is, of een
medaillon op een gevel van de Loggia della Pescaria dat de toeristen doet geloven dat het een
portret van een visser is en geen eerbetoon is aan Pietro ARETINO, uitvinder van de moderne
journalistiek !
Zeker, er zijn beelden van SARPI, GOLDONI en de Cagalibri.
Maar de werelden van het onderzoek en het boek hebben geen nood aan standbeelden noch campi !
Wat ze nodig hebben, is een brug !
Want ze zijn "brug", brug "tussen de mensen" en brug "tussen de mensen en wat hen overstijgt".
En daarom zijn zij Venetië, stad in en buiten de wereld.
En dus, Meneer de Burgemeester, waarom hen niet die eer betonen, door een brug te herdopen met de naam van
de grootste onder hen de de grootste Venetiaan van alle tijden, ik spreek uiteraard over
Giacomo CASANOVA ?
CASANOVA De Bewonderenswaardige, De Avonturier van de Verlichting, brilliant esoterist,
wiens naam synoniem is van Venetië.
Waarom geen brug wijden aan deze man die zelf brug was, brug tussen de landen, culturen,
sociale klassen en zelfs tussen de geslachten, het leven en de dood, fictie en realiteit,
mythologisch bemiddelaar in grote mate ?
En waarom zou deze brug niet de oude brug della Carità kunnen zijn, vandaag de brug van de Accademia
waarvan de naam weinig symboliek draagt en enkel, grof gezegd, een geografische plaats aanduidt ?
En waarom, na de Biënnale van 1985, niet een grote internationale wedstrijd herlanceren om die brug
van de Accademia te herbouwen, tijdelijke brug waarvan de structuur verouderd is en wiens tijd gekomen is ?
In de plaats daarvan zie ik die brug CASANOVA, een "Ponte sub rosis", rozen van het Venetiaanse sterrengewelf
om een Venetië "sub rosa" te vieren.
Een CASANOVA brug en geen "douane van de zee", een plek die, volgens onze informatie, reeds
zeer in trek is J.
Een CASANOVA brug die zich uiteindelijk in het esoterisme van de stad zou inschrijven en waarvan de symbolische
architectuur een waardig spiegelbeeld zou zijn van de voluten van de Salute !
Dank, Meneer de Burgemeester, dit voorstel te overwegen en eindelijk, eindelijke via
CASANOVA een brug, of het nu deze van de Accademia zou zijn of niet, te wijden aan zij die
van Venetië een andere stad gemaakt hebben, een religieuze stad met de twee betekenissen van deze
term : "religare" zijnde de mensen met elkaar verbinden en "relegere" zijnde de mensen stimuleren
zichzelf te herlezen.
Dank, Meneer de Burgemeester, over wie ARISTOTELES zei dat hij op u, filosofen, steunde om te besturen,
op u, zoals Minister Ministre Jean-Jacques AILLAGON schreef in verband met Parijs, U schreef hij een
"dictatuur van de smaak en de ambitie" voor.
Dank ook, om deze uiteenzetting te besluiten, aan mijn sponsors Kris BLIJWEERT, Maurice de MONTJOYE en
Nicolò DE CESCO ; dank aan mijn collega en vriend (toscaans, niemand is perfect) Giulio BARBOLANI
di MONTAUTO die geprobeerd heeft mijn Italiaans verstaanbaar te maken en dank, last but not least, aan
Claudia ZANCHI en uw medewerker Luciano LAYET die deze persconferentie opmerkelijk georganiseerd hebben
en van wie de charme en de doeltreffendheid voor ons alleen duidelijk zijn.
Meneer de Burgemeester, sta mij toe u en de Vertegenwoordigster van Meneer de Minister als dank voor uw aanwezigheid
in naam van het Museum van Europa, deze bijdrage tot het Europese en dus Venetiaanse idee aan te bieden,
gesigneerd door mijn vrienden en collega's in dit mooie avontuur, Antoinette SPAAK, Elie BARNAVI en Krzysztof POMIAN.